Ngân hàng Chính sách xã hội sẽ cho vay ưu đãi mua, thuê nhà ở xã hội

Một trong những thay đổi đáng chú ý là dự thảo Thông tư đề xuất loại trừ đối tượng vay vốn để mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội sẽ không còn được hưởng chính sách ưu đãi khi vay vốn tại các TCTD được chỉ định. Lý do là Luật Nhà ở quy định các chính sách hỗ trợ tại Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) để mua, thuê mua nhà ở xã hội; xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở. Trong khi tại TCTD được chỉ định chỉ có chính sách hỗ trợ để xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở, chứ không có chính sách hỗ trợ để mua, thuê mua nhà ở xã hội.

Việc Nghị định 100/2015/NĐ-CP và Nghị định 49/2021/NĐ-CP quy định TCTD được chỉ định cho vay vốn ưu đãi thuê, mua nhà ở xã hội là không đảm bảo phù hợp với Luật Nhà ở xã hội. Trong khi, quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, trường hợp các văn bản quy định khác nhau về cùng một vấn đề sẽ áp dụng văn bản có hiệu lực pháp lý cao hơn. Vì vậy theo NHNN Việt Nam: “Việc chính sách ưu đãi vốn vay đối với nhà ở xã hội sẽ phải thực hiện theo Luật Nhà ở”.

Một sửa đổi đáng chú ý nữa là Dự thảo Thông tư quy định rõ mức cho vay tối đa đối với người vay vốn xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở là bằng 70% giá trị dự toán hoặc phương án vay, tối đa không quá 500 triệu đồng hoặc không vượt quá 70% giá trị tài sản bảo đảm tiền vay.

Tuy nhiên mức cho vay tối đa đối với trường hợp xây dựng nhà ở xã hội chỉ để cho thuê vẫn là 80% tổng mức đầu tư dự án, phương án vay và không vượt quá 80% giá trị tài sản bảo đảm tiền vay. Còn đối với xây dựng nhà ở xã hội để cho thuê mua, bán, mức cho vay tối đa bằng 70% tổng mức đầu tư dự án, phương án vay và không vượt quá 70% giá trị tài sản bảo đảm tiền vay.

Đối với người vay vốn xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở, thời gian vay vốn do ngân hàng và khách hàng thỏa thuận phù hợp với khả năng trả nợ của khách hàng và tối đa không quá 25 năm. Theo NHNN Việt Nam, những thay đổi này là để phù hợp với Nghị định 49/2021/NĐ-CP của Chính phủ.

Cũng theo Dự thảo Thông tư, lãi suất cho vay ưu đãi đối với khách hàng vay vốn đầu tư xây dựng nhà ở xã hội; để xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở do NHNN xác định và công bố trong từng thời kỳ, đảm bảo nguyên tắc không vượt quá 50% lãi suất bình quân các NHTM trong cùng thời kỳ. Lãi suất cho vay ưu đãi đối với các đối tượng đầu tư xây dựng nhà ở xã hội để cho thuê thấp hơn đối tượng xây dựng nhà ở xã hội để cho thuê mua, bán.

Quan sát trên thị trường từ đầu năm 2021 đến nay không có dự án nào đầu tư phát triển nhà ở xã hội, một phần do đại dịch Covid-19 xảy ra ở nhiều địa phương, phần do giá cả vật tư tăng cao trong những tháng qua cũng làm người dân ngần ngại sửa chữa nhà ở.

Thực tế, thời gian qua các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội khi triển khai xây dựng thường vay vốn của các NHTM, dự án hoàn thiện mời gọi người mua căn hộ tiếp tục vay vốn của ngân hàng đó để không phải thực hiện thủ tục giải chấp căn hộ. Tuy nhiên, với dự thảo Thông tư, các nhà cầu vốn ưu đãi để mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội sẽ được chuyển về NHCSXH cho phù hợp với quy định của Luật Nhà ở.