Vì sao than đá dẫn đầu đà tăng hàng hóa năm nay?

Các thương nhân hiện đang bị giằng xé giữa triển vọng về một đợt tăng giá tiếp theo và sự thoái lui sau những nỗ lực toàn cầu hướng tới việc bảo vệ Mẹ trái đất.

Theo dữ liệu của FactSet, giá hợp đồng tương lai của than Newcastle NCFF23, tiêu chuẩn khu vực châu Á-Thái Bình Dương đối với than nhiệt xuất khẩu từ kho than Newcastle ở Autralia đã ở mức 408,80 USD vào ngày 6/12, tăng 141% so với ngày 31/12 năm 2021. Than tăng giá trong năm nay đã vượt xa các mặt hàng chính khác.

“Nguồn cung khan hiếm do thời tiết ẩm ướt ở xứ sở kangaroo cản trở sản xuất; nhu cầu mạnh mẽ từ Ấn Độ, Trung Quốc và các nước khác; và cuộc khủng hoảng năng lượng châu Âu” tất cả đều góp phần làm tăng giá than, Bloomberg trích dẫn.

Sau cuộc khủng hoảng Nga – Ukraine, vì nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên của Nga cho châu Âu gần như bị cắt đứt, các nước châu Âu đã tranh nhau thay thế năng lượng của Nga bằng nhiều hình thức, nhập khẩu than là một trong số đó.

Trung Quốc đã khai thác lượng than kỷ lục từ các mỏ nội địa khi quốc gia này tìm cách tự bảo vệ mình khỏi sự biến động thường thấy trên thị trường năng lượng toàn cầu. Ngoài ra, sự cố mất điện từ các nguồn năng lượng khác của châu Âu, chẳng hạn như nhà máy thủy điện và hạt nhân… đã làm trầm trọng thêm tình hình của thị trường than đá.

Nhìn chung, “than đá vẫn là nguồn điện lớn nhất trên thế giới,” HSNW trích dẫn. Đó là “khai thác rẻ nhất, dễ vận chuyển và đốt hiệu quả”.

Theo Statista, than đá chiếm khoảng 36,5% trong cơ cấu năng lượng toàn cầu vào năm 2021, tiếp theo là khí đốt tự nhiên với 22% thị phần. Tại Hoa Kỳ, than chiếm 21,9% tổng lượng điện được tạo ra vào năm 2021 tại các cơ sở điện trong nước, trong khi 38,4% được lấy từ khí đốt tự nhiên, theo Cơ quan Thông tin Năng lượng.

Wendy Schallom, nhà phân tích than, phân tích tại S&P Global Commodity Insights, cho rằng nguồn cung than nhiệt chất lượng cao trên toàn cầu đã bị thắt chặt kể từ trước cuộc xung đột ở Ukraine. Bà cho biết thêm, lệnh cấm nhập khẩu nguyên liệu của Nga của Liên minh Châu Âu, Nhật Bản và các nước khác, cùng với việc tìm kiếm than thay thế, đã làm trầm trọng thêm tình trạng tăng giá than giao ngay.

Schallom cho biết cũng đã có một “sự chuyển hướng cung cấp than”, ban đầu dành cho châu Á, chuyển sang châu Âu để thay thế nguồn cung cấp chất lượng cao của Nga.

Bà nói: “Tín hiệu chuyển đổi giá nhiên liệu” đã chắc chắn ủng hộ việc sản xuất than cứng kể từ quý 4 năm 2021, nhưng giá trung tâm khí đốt châu Âu giảm mạnh gần đây có nghĩa là những tín hiệu giá đó đã đảo ngược vào tháng 10, với chuyển đổi từ than sang khí đốt. chuyển sang định cư lần đầu tiên sau hơn một năm.

Theo giới phân tích, nếu giá khí đốt ở châu Âu phục hồi như dự kiến, tín hiệu chuyển đổi giá nhiên liệu sẽ đảo ngược trở lại, với việc chuyển đổi từ khí đốt sang than đá có thể sẽ sớm quay trở lại. “Điều này sẽ gây áp lực mới đối với khí đốt của Đức và hỗ trợ sản xuất than cứng của Đức.”

Trong khi đó, không có gì ngạc nhiên khi việc sử dụng nhiều than thể hiện một bước thụt lùi trong nỗ lực của thế giới nhằm đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Các quốc gia phát triển cần loại bỏ hoàn toàn các nhà máy than vào năm 2030 và phần còn lại của thế giới vào năm 2040 để đáp ứng mục tiêu bảo vệ môi trường sống. Tuy nhiên, hai quốc gia tiêu thụ than lớn nhất (Ấn Độ và Trung Quốc) đang đầu tư nhiều hơn vào than, mở rộng mạng lưới nhà máy điện của họ cho đến cuối thập kỷ tới.

Ước tính, nhu cầu tiêu thụ than toàn cầu vẫn cao, nhưng giá có thể “vừa phải” vào năm 2023, đặc biệt nếu có một giải pháp cho cuộc chiến Nga-Ukraine. Nguồn cung sẽ vẫn bị hạn chế, nhưng trớ trêu thay, giá than cao hơn gần như chắc chắn sẽ góp phần làm tăng nhu cầu về năng lượng tái tạo “nhằm tìm kiếm các nguồn năng lượng rẻ hơn, thân thiện với môi trường và độc lập hơn ”.

Điệp Nguyễn (Theo HSNW)| Nhà báo & Công luận