Đạo diễn siêu phẩm Avatar 2 bị cáo buộc chiếm đoạt văn hóa

Tờ New York Post (nypost) đưa tin, đạo diễn 68 tuổi đang bị buộc tội ăn cắp chủ đề, lịch sử và hình ảnh từ các nền văn hóa của người Mỹ bản địa cho bộ phim ‘bom tấn’ mới nhấtAvatar 2: The Way of Water(Avatar 2: Dòng chảy của nước).

Phần tiếp theo củaAvatar– bộ phim ăn khách năm 2009 – kể về những kẻ thực dân cố gắng chiếm lấy đất đai của người bản xứ. Trong phiên bản của Cameron, con người đã bị buộc rời khỏi Trái đất do nguồn tài nguyên của nó ngày càng cạn kiệt.

Giống như bộ phim đầu tiên, bộ phim tự hào có dàn diễn viên chủ yếu là người da trắng đóng vai người ngoài hành tinh Na’vi hư cấu trừ Zoe Saldaña, một nữ diễn viên Latina da đen và Cliff Curtis, người gốc Maori.

Người Mỹ bản địa có ảnh hưởng Yuè Begay đã lên tiếng phản đối bộ phim. “Đừng xem Avatar: The Way of Water”, Begay, đồng thời là đồng chủ tịch của Indigenous Pride L.A, viết trên Twitter.

Bengay cũng nói rằng, “các nền văn hóa của người bản địa đã bị chiếm đoạt một cách có hại” để thỏa mãn “phức cảm cứu tinh” của người da trắng.

Bengay – người có ảnh hưởng đến công bằng xã hội, đã tham khảo một cuộc phỏng vấn năm 2010 mà đạo diễn James Cameron đã trả lời cho tờ Guardian, trong đó ông tiết lộ rằng ông đã đến Brazil và thăm người Xingu ở Amazon, một chuyến đi khiến ông suy ngẫm về trải nghiệm của người da đỏ Bắc Mỹ và cuối cùng là đã truyền cảm hứng cho anh ấy làm bộ phimAvatarđầu tiên.

Sau khi bộ phim được phát hành năm 2009, thuật ngữ “blueface” đã trở thành cách viết tắt trong cáo buộc “sự chiếm đoạt” của vũ trụ điện ảnh “Avatar”, theo nypost, với hàm ý rằng việc đại diện cho người Mỹ bản địa của người Na’vi cũng mang cùng sự phân biệt chủng tộc, với các âm sắc liên quan đến “mặt đen” hoặc “mặt vàng”.

“Avatar là một bộ phim khoa học viễn tưởng kể lại lịch sử của Bắc và Nam Mỹ trong thời kỳ đầu thuộc địa”, đạo diễn Cameron nói trong một tuyên bố.

Tuy nhiên, nhiều người dùng mạng xã hội đã chỉ trích nguồn cảm hứng của Cameron cho bộ phim:

“Avatar đề cập rất rõ ràng đến thời kỳ thuộc địa ở châu Mỹ, với tất cả xung đột và đổ máu giữa những kẻ xâm lược quân sự từ châu Âu và người dân bản địa”.

“Châu Âu tương đương với Trái đất. Người Mỹ bản địa là người Na’vi. Nó không có nghĩa là tinh tế”.

“Tại sao lại xem một bộ phim lố bịch về người ngoài hành tinh màu xanh khi bạn có thể ủng hộ những người bản địa thực sự và cuộc đấu tranh của chúng ta để có nước sạch ở đây trên Trái đất”,một người khác chỉ trích trên Twitter.

Bất chấp những lời kêu gọi tẩy chay, vẫn có những người ủng hộ bộ phim. “Tôi là “người bản địa” (chỉ là người bản địa) và Avatar rất hay”, một người nói. “Các bộ phim đủ linh hoạt để công chúng có thể nuốt trôi những lời bàn tán lớn xung quanh vấn đề thuộc địa”.

Tại thời điểm này, Brett Chapman, một luật sư dân quyền người Mỹ bản địa, đã đồng ý với một Tweet gọi Avatar 2 là một “cú chộp tiền bẩn thỉu”. Ngoài ra, nhà văn truyền hình người Mỹ bản địa Kelly Lynne D’Angelo “gợi ý” rằng mọi người “có thể quyên góp tiền cho các cộng đồng bản địa”, vì họ đã lấy đất đai, trẻ em, làn da và sau đó là văn hóa của người bản địa.

Một số người bản địa còn cho rằngAvatar: The Way of Waterđã miêu tả những đặc điểm tiêu biểu của người da đỏ Bắc Mỹ và người Maori bản địa New Zealand từ góc nhìn của người da trắng rồi xây dựng một cách thống nhất lên người Na’vi trong phim, cho rằng những miêu tả lãng mạn hóa và làm nổi bật định kiến về người dân bản địa.

Anh Thư(Theo Nypost)

Nhà báo & Công luận